Promocja książki pt. "Anglojęzyczni świadkowie Katynia. Najnowsze badania.".
Świadkowie Zbrodni Katyńskiej z Zachodu.
24 lipca, w sali wystawy czasowej pt. "Pamięć nie dała się zgładzić…" w gmachu Muzeum Wojska Polskiego, miała miejsce promocja książki pani Krystyny Piórkowskiej pt. "Anglojęzyczni świadkowie Katynia. Najnowsze badania."
Prezentowana praca jest pierwszą publikacją sygnowaną winietą Muzeum Katyńskiego i jednocześnie będąca zwiastunem szeregu opracowań przygotowywanych zarówno przez pracowników placówki, jak i zaproszonych przez nią historyków z uczelni wyższych i placówek naukowo-badawczych w Polsce i zagranicą.Publikacja Pani Krystyny Piórkowskiej jest nowatorską próbą przedstawienia udziału świadków Zbrodni Katyńskiej z Zachodu, wykorzystanych przez Niemców w trakcie propagandowych działań w 1943 r. oraz przez Związek Radziecki podczas prac tzw. Komisji Burdenki – zimą 1944 r. Zagadnienie to było dotąd traktowane w literaturze przedmiotu marginalnie.
Autorka podjęła próbę odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
• czy da się ustalić, jaka była pierwotna niemiecka koncepcja, która legła u podstaw wysłania do Katynia grupy jeńców i w jaki sposób zmieniała się ona pod wpływem oko-liczności?
• jak formowano grupę świadków, jaki początkowo miał być jej skład i jaki był on ostatecznie,
• jak przebiegła sama wizyta w Katyniu i jakie były wnioski jeńców w kwestii odpowie-dzialności za mord (i jak w najzwyklejszy ludzki sposób
• jeńcy zareagowali na to, co tam zobaczyli),
• dlaczego nie doszło do szerszego propagandowego wykorzystania rezultatów wizyty grupy jeńców.
Ściśle z powyższym zagadnieniem wiąże się zorganizowana przez władze sowiec-kie wyprawa grupy dziennikarzy anglojęzycznych do Katynia w 1944 r. i w tym wypadku - poszukiwania autorki skoncentrowały się wokół następujących kwestii:
• jaki był skład grupy dziennikarzy,
• jakie ci dziennikarze wysłali na Zachód korespondencje w sprawie mordu,
czy poza korespondencjami z okresu wojny i wystąpieniami przed Komitetem Maddena wypowiadali się oni - i w jaki sposób - na temat zbrodni katyńskiej.
Kolejnym z problemów podjętych przez Panią Krystynę Piórkowską wymagającym szerszego opisu, było wykazanie wiedzy rządów Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii o udziale ich obywateli w wyjeździć do Katynia i to w takich płaszczyznach:
• kiedy rządy alianckie dowiedziały się, że ich żołnierze stali się świadkami zbrodni katyńskiej,
• kiedy i w jakich okolicznościach owe rządy uzyskały pierwsze raporty (potwierdzenia) od samych świadków - a w szczególności czy świadectwa te dotarły do czynników decyzyj-nych przed zakończeniem 11 wojny światowej,
• którzy członkowie grupy jeńców złożyli raporty i jak te raporty definiowały kwestię odpowiedzialności za zbrodnię.
Osobnym kompleksem problemów było opisanie przez autorkę, stanowisk po ro-ku 1945. - rządów zachodnich, a w szczególności dopiero na początku lat 50., w zmienionej sytuacji politycznej, kiedy to doszło w Stanach Zjednoczonych do poważnego śledztwa w tej sprawie, przeprowadzonego przez specjalny komitet Kongresu, znanym, jako Komitet Maddena. I w tym miejscu autorka przedstawiła m.in. takie zagadnienia:
• jakie i czyje działania na terenie Stanów Zjednoczonych poprzedziły powołanie komitetu Kongresu, badającego sprawę Katynia i jaki był ich wpływ na wejście sprawy pod obrady Kongresu,
• na ile prace Komitetu Maddena ujawniły działania administracji i dowództwa amerykańskiego w latach 1943-1945,
• jaki był udział świadków Katynia w pracach Komitetu Maddena,
• w jaki sposób do prac Komitetu Maddena podszedł rząd brytyjski.
Ponadto autorka przedstawia na łamach swej pracy m.in. - losy samych świad-ków - ppłk. John H. Van Vlieta; kapitanów - Donalda B. Stewarta i Stanleya S.B. Gildera; ppłk. Franka P. Stevensona i internowanego w trakcie wojny w Niemczech Franka Stroobanta. Stara się wyjaśnić także wojenne i powojenne dzieje pisemnych raportów tychże oficerów. Ważną dla zainteresowanych problematyką katyńską jest także jak się wydaje - próba odpowiedzi przez autorkę na pytanie - dlaczego Niemcy ujawnili i wyciszyli mord katyński? Istotnym dodatkiem do publikacji jest załączony do niej spis tytułowych świadków Zbrodni Katyńskiej.
W trakcie promocji prowadzonej przez kierownika Muzeum Katyńskiego Sławomira Z. Frątczaka, z udziałem licznych gości m.in. podsekretarza stanu w MSZ Pana prof. Janusza Ciska [do niedawna dyrektora Muzeum WP], attasze wojskowych z USA, Niemiec i Republiki Południowej Afryki – zaprezentowano uczestnikom spotkania film o wystawie "Pamięć nie dała się zgładzić…".
