Zmarł Oleg Zakirow
Oleg Zakirow urodził się w 1952 r. w Andiżanie (Uzbekistan, wówczas Uzbecka SRR) był synem Uzbeka i Rosjanki. Studiował prawo na Uniwersytecie w Taszkiencie, a od 1975 do 1991 służył w KGB, od 1983 w Smoleńsku, z przerwą na lata 1984-1986 kiedy służył w Afganistanie, skąd powrócił do Smoleńska. W toku służby awansował do stopnia majora.
Już w 1984 r. uzyskał informację że zbrodni katyńskiej dokonało NKWD, co wzbudziło jego ciekawość i wolę poznania prawdy. Tematem komunistycznych („stalinowskich”) represji był zaciekawiony także ze względów rodzinnych - jego dziadek też padł ofiarą represji, o czym Zakirow dowiedział się w okresie „pieriestrojki”.W 1989 znalazł się w specjalnej grupie funkcjonariuszy smoleńskiego KGB zajmującej się rehabilitacją ofiar stalinizmu. Wyszedł poza zaplanowany przez władze radzieckie zakres badań nad zbrodniami stalinowskimi. Dotarł do bezpośrednich świadków i wykonawców Zbrodni Katyńskiej, dokonanej na Polakach przez NKWD w 1940 roku, spisywał i przechowywał ich zeznania. Wykorzystując oficjalną zgodę na pracę w archiwum, zapoznał się z dokumentacją zbrodni na Polakach w radzieckich obozach jenieckich. Dotarł również do dokumentacji mordów dokonywanych na Polakach w okresie wielkiego terroru w latach 30. XX wieku („operacja polska NKWD”). Uzyskaną wiedzą podzielił się z dziennikarzem tygodnika „Moskowskije Nowosti” Giennadijem Żaworonkowem, publikującym materiały na temat Zbrodni Katyńskiej oraz Aleksiejem Pamiatnychem - działaczem Stowarzyszenia „Memoriał”, poszukującym informacji o zagładzie polskich oficerów. Nawiązał również kontakt z Polakami m.in. Marcelem Łozińskim – reżyserem filmu „Las Katyński” i Krystyną Kurczab-Redlich – wieloletnią polską korespondentką w Rosji. Jego działalność przyczyniła się do wyświetlenia wielu niejasnych aspektów zbrodni katyńskiej. W 1990 wystąpił z KPZR.
Jego postawa wzbudziła wrogość przełożonych - ostatecznie usunięto go z KGB pod fałszywym pretekstem choroby („schizofrenia o spowolnionym działaniu”). Ponieważ po opuszczeniu służby nadal był szykanowany, nie mógł znaleźć pracy, a przytrafiały mu się też „wypadki” wyglądające na zakamuflowane próby zamachu, w 1998 z żoną i córką wyjechał do Polski. Tutaj znalazł się początkowo w trudnych warunkach materialnych.
W 2002 otrzymał mu obywatelstwo polskie, a w 2010 roku opublikowano w Polsce książkę „Obcy element”, zawierającą jego wspomnienia. Publikował m.in. w miesięczniku „Nowaja Polsza”, w „Zeszytach Katyńskich” i „Rzeczpospolitej”. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej, a także Odznaką honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka”.
Zmarł w Łodzi 18 IV br.